Borsa Nedir? | Borsada Nasıl İşlem Yaparım?

Borsa nedir, borsada nasıl işlem yaparım, borsanın alt piyasalar hangileridir, borsada hangi enstrümanlar işlem görüyor, borsa nasıl işler, borsa nasıl öğrenilir ve daha fazlasını sizler için cevaplamaya çalışalım.

Borsa nedir?

Borsa; hisse senedi ve devlet tahvili gibi menkul kıymetler, emtialar, döviz, vadeli işlemler, opsiyon sözleşmelerinin işlem gördüğü, halka arz edildiği aynı zamanda bu ürünlerin alım ve satım işleminin güvenle yapıldığı organize piyasalara denir. Ülkemizin organize borsası Borsa İstanbul’dur.

Borsaların ülke ekonomisine faydası nedir?

Borsalar sermaye değişiminin olduğu, şirketlerin ucuz fon bulabildikleri ve yatırımcının küçük birikimlerle dahi şirketlerin karlarına ortak oldukları bir piyasadır.

Borsaların finansal araçlar yoluyla reel sektöre uzun vadeli kaynak sağlamasının yanında sermayenin tabana yayılması, adil gelir dağılımı, kayıt dışı ekonomi ile mücadele gibi sosyo-ekonomik konularda önemi büyüktür. Ayrıca ekonomiye kaynak ve likidite sağlama, güvenirlilik şeffaflık gibi de misyonları vardır. Borsada işlem gören şirketlerin borsa kotuna alınması, halka arz olması, piyasada işlem koşulları ve borsanın işleyişi Sermaye Piyasası Kanunlarına tabidir. Borsada işlem gören şirketlerin mevzuat gereğince yayınlamak durumunda oldukları finansal tablolar ve diğer şirket bilgileri, BİST tarafından yayınlanan basın-yayın ve dijital organları vasıtasıyla borsada oluşan fiyat ve bilgiler yatırımcılar tarafından kolaylıkla edinilebilir.

Borsa Türleri Nelerdir?

Borsalar hisse senedi piyasaları gibi menkul kıymet borsaları, altın gümüş gibi mal ve emtia borsaları, VİOP gibi vadeli piyasalar, döviz piyasaları gibi birçok piyasaya ayrılır. Borsa İstanbul bünyesinde ise 4 ana piyasa vardır: Pay (Hisse) Piyasası, Borçlanma Araçları Piyasası, Vadeli İşlem Ve Opsiyon Piyasası, Kıymetli Madenler Ve Kıymetli Taşlar Piyasası.

Konumuz gereği Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda yapılan işlemlere değinirsek; Pay Piyasasında farklı sektörlerden şirketlerin payları, yeni pay alma hakları, borsa yatırım fonları, varantlar ve sertifikalar işlem görmektedir.

Pay Piyasası’nda işlemler elektronik alım satım sistemi aracılığıyla fiyat ve zaman önceliği kuralı baz alınarak “Sürekli İşlem”, “Piyasa Yapıcılı Sürekli İşlem” ve “Tek Fiyat” yöntemlerinde otomatik olarak gerçekleşmektedir.

Türkiye’de borsa tarihi

Türkiye’de borsa nedir, borsanın tarihi Osmanlı Devleti’nin dış piyasalardan kredi almasına neden olan Kırım Savaşı’na kadar dayanmaktadır. 1854 Kırım Savaşı esnasında yapılan dış borçlanmalara ait olan tahvillerin yaygın şekilde el değiştirmesi, borsa faaliyetlerine zemin hazırlamıştır. Galata bankerleri, 1864 yılında resmi olmayan bir para ve tahvilat borsası işlevi görecek dernekle borsanın temeli atılmış ve resmi olarak Osmanlı’da ilk borsa, 1866’da “Dersaadet Tahvilat Borsası” adıyla kurulmuştur.

1906 yılında çıkarılan bir düzenleme ile bu borsa “Esham ve Tahvilat Borsası” na dönüştürülerek bu yapısı ile Cumhuriyet Dönemine kadar varlığını ve faaliyetlerini sürdürmüştür.

Türkiye Cumhuriyeti’ nin kuruluşundan sonra 1929 yılında bazı düzenlemeler yapılmış, menkul kıymetler ve kambiyo borsaları kanunu çıkarılmıştır.

Modern borsacılık dönemi ise 1981 yılında Sermaye Piyasası Kanunu’ nu çıkartılması ile başlamıştır. 1982 yılında da sermaye piyasası kurumlarını denetlemekle görevli Sermaye Piyasası Kurulu oluşturulmuş ve 26 Aralık 1985′ te İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) kurulmuştur. 2013 yılında da İMKB, Borsa İstanbul olarak isim değiştirerek dünya sistemine entegre olma yolunda yeni gelişim dönemine girmiştir.

Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda işlem gören ürünler

Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda işlem gören ürünler arasında en çok ilgi görenleri hisse senetleri, yeni pay alma hakları, varantlar ve sertifikalar, sahipliğe dayalı kira sertifikaları, gayrimenkul yatırım fonları, gayrimenkul sertifikaları, girişim sermayesi yatırım fonları olarak sayabiliriz.

Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda yatırımcı nasıl olunur?

Borsa İstanbul Pay Piyasasında yatırımcı olmak, hisse senetlerine ya da diğer ürünlere yatırım yapmak için öncelikle bir aracı kurumda ya da bankada yatırım hesabı açılması gerekmektedir. Kurum tarafından ya da kurumun internet sitesi üzerinden yatırımcı profilinin belirlenmesi amacıyla uygunluk ve yerindelik testleri yapılarak yatırımcının risk ve getiri profili belirlenir.

Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda işlemler nasıl yapılır?

Borsada yatırım yapmak isteyen yatırımcı, yatırım hesabı açıldıktan sonrasında kurum tarafından verilen kullanıcı bilgileri ile işlem yapmak istediği ürün için alım – satım emirlerini yazılı, sözlü, telefon ya da internet üzerinden iletebilir.

Yatırımcı emirleri sistemde eşleştikten sonra takas süresine bağlı olarak Takasbank tarafından kesinleştirilir. Müşteri kendi hesabından portföyünü izleyebileceği gibi Merkezi Kayıt Kuruluşu’nda müşteri adına açılan hesaptan izlenebilir.

Borsada nasıl kazanılır sorusunun cevabını başka bir makalede değineceğiz ama yine de kısaca şöyle ifade edelim; yatırımcı alım yönlü işlemlerinde fiyatlar yükselirken satım yönlü işlemlerinde ise fiyatlar düşerken kazanır. Konuyla ilgili daha fazla bilgi için Kurumumuz uzmanlarından bilgi alabilirsiniz.

Sektörün ödüllü ve lider kurumları arasındadır ve bilinçli yatırımcı misyonu ve üstün müşteri memnuniyeti odaklı çalışan uzmanları ile yatırımcı dostu olan aracı kurumlar ile yapabilirsiniz.

Borsa İstanbul’da yatırımcı hesapları güvende mi?

Sermaye piyasalarında küçük yatırımcı, yatırım kuruluşlarının yatırım hizmet ve faaliyetinden kaynaklanan nakit ödeme veya sermaye piyasası araçları teslim yükümlülüklerini yerine getirememeleri hâlinde kanunen korunmaktadır. Hak sahibi her bir yatırımcı, her yıl yeniden değerleme oranı kadar artırılan tutar kadar korunmaktadır 2021 yılı için tutar   ​237.643 TL olarak belirlenmiştir.

Borsa nasıl öğrenilir?

Borsa nedir sorusunu tam olarak kavradıktan sonra, Borsada da tüm finansal piyasalarda olduğu gibi finansal okuryazarlık ve bilinçli işlem yapma yetisi başarının altın kuralları arasındadır. Yatırımcının borsanın işleyişi, işlem platformlarının kullanılması, işlem gören borsa hisseleri ve diğer enstrümanların işlem koşulları, açığa satış, likidite, FVÖK gibi finansal kavramların bilinmesi gibi birçok unsur yatırımcının borsa kazançlarını etkileyen unsurlar arasındadır.  Ayrıca borsa hisselerinin fiyatlarını etkileyen gelişmelerin takibi, güncel haber akışı ve analizler dahil yatırımcının güncel kalmasına hizmet eden analizler, raporlar, finansal haberlerin takibi açısından da işlem yapılan aracı kurumun zengin eğitim materyalleri, profesyonel eğitim kadrosu olması gibi destekler de ayırt edici özelliklerdir.

Bilinçli yatırımcı misyonu ile Pınar Aşçıoğlu’nun blog sitesi borsa dahil, VİOP ve kaldıraçlı piyasalar üzerine çok zengin e-kütüphaneye, webinar eğitimlerine ve dokümanlara sahiptir.

Daha fazla bilgi için ise Kurum uzmanlarımız tarafından ücretsiz olarak sunulan webinarlar, online eğitimler, seminerler, Borsa yazılı ve e-bültenler önemli yardımcınız olacaktır.

Hisse Senedi Nedir?